ახალი ამბები

"დარწმუნებული ვარ, რომ პუტინი ვერ გაიმარჯვებს", - განაცხადა ცნობილმა მწერალმა და ნობელის პრემიის ლაურეატმა სვეტლანა ალექსიევიჩმა. ღია წიგნების ფესტივალზე, რომელიც 23-24 სექტემბერს ვილნიუსში გაიმართა, ალექსიევიჩმა უფრო პოლიტიკაზე ისაუბრა, ვიდრე ლიტერატურაზე. 

"ჩემი წიგნები არანაირად არ ხდება ისტორია, ყველაფერი ერთ წრეზე მოძრაობს", - აღნიშნა მწერალმა.

თავის გამოსვლაში მან ისაუბრა, რას ფიქრობს უკრაინის ომზე და ბელარუსის რევოლუციაზე და ასევე, რატომ არ სურს დასავლეთს ჯერ კიდევ სპექტაკლების დადგმა და მისი წიგნების მიხედვით ფილმების გადაღება.

"ჩვენ მთელი ცხოვრებაა ბანაკში ვცხოვრობთ"

ალექსიევიჩის ბოლო წიგნი "მეორადი დრო" 2013 წელს გამოიცა. ის მოგვითხრობს, თუ როგორ აწარმოა მარქსისტულ-ლენინურმა მთავრობამ 70 წლის განმავლობაში ახალი ტიპის ადამიანი - Homo sovieticus. ავტორს ეგონა, რომ ამ ტიპის ძალიან კარგად იცნობდა. დღეს, როცა რუსეთი უკრაინასთან ომშია, მწერალი აღიარებს, რომ გულუბრყვილო იყო.

"როგორც ყველა თქვენგანმა, მეც განვიცადე შოკი ომის დაწყების შემდეგ," - აღიარა სვეტლანა ალექსიევიჩმა, - "რევოლუცია ბელარუსში ჯერ არ დასრულებულა, როცა უკრაინაში ომი დაიწყო, რომელმაც მთელი მსოფლიო თავდაყირა დააყენა. პირველი დღეები ტირილში გავატარე, რადგან ნახევრად უკრაინელი ვარ, მახსოვს ჩემი ბავშვობა უკრაინაში, მახსოვს იმ ადგილების სილამაზე. და რა ბედნიერება იყო იმის დანახვა, რომ უკრაინა არ დაეცა, ყველას მოგვცა საშუალება გვერწმუნა ჩვენი საერთო მომავლის."

"ყოველივე ამის შემდეგ, საფრთხე ელოდა მოლდოვას, ლიეტუვასა და პოლონეთს. ძნელი წარმოსადგენია ის სამყარო, პუტინმა რომ გაიმარჯვოს. მაგრამ ის ვერ გაიმარჯვებს. დღეს დავწერდი იმაზე, თუ როგორი გულუბრყვილო ვიყავი, როცა ჩემი ბოლო წიგნი ქვესათაურით - "წითელი კაცის დასასრული" - დავასახელე. არა, ეს არ არის დასასრული, საბჭოთა კავშირი მხოლოდ დღეს მართლაც იშლება და შედის ისტორიაში. გვეჩვენებოდა, რომ ეს სისხლისღვრის გარეშე მოხდებოდა. არა, უკვე ბევრი სისხლია და კიდევ იქნება. და დღეს ამის შესახებ წიგნს ვწერ". - თქვა ნობელიანტმა მწერალმა.

დღევანდელი ომი მტკივნეულად მოგვაგონებს ავღანეთის მოვლენებს, როგორც ალექსიევიჩი წერდა თავის წიგნში "ცინკის ბიჭები".

"რაც დღეს რუსეთში ხდება, ერთი ერთში იგივეა, რაც ავღანეთის ომის დროს მოხდა", - აღნიშნა მწერალმა. "იგივე კრემატორიუმები, რომელთა დამალვასაც ცდილობენ. დედებისა და ხალხის იგივე ტყუილები - რამდენი დაიღუპა, როგორ დაიღუპნენ. ასე რომ, დედა ან ცოლი ყვიროდა: "დიახ, თქვენ მოკლავთ მათ, გააუპატიურეთ ისინი, მე გაძლევთ საშუალებას, მაქსიმალურად გააუპატიუროთ ისინი" (რუსი სამხედროების ასეთ სატელეფონო საუბრებს ნათესავებთან უკრაინის სპეცსამსახურები აქვეყნებდნენ).

"პუტინის ხელისუფლებაში ყოფნის 30 წლის განმავლობაში მან უზარმაზარი თანხების ინვესტიცია მოახდინა რუსეთის მომავლის ხედვის გასაძლიერებლად, რომ იმპერია უნდა დაიბრუნოს. როცა დემოკრატია იყო, გორბაჩოვისა და ელცინის დროს, ტელევიზია ხალხს არ ელაპარაკებოდა. მოსკოვისა და პეტერბურგის ელიტა ერთმანეთს ესაუბრებოდა. ეს შეცდომა პუტინმა გაითვალისწინა. ცოტა ხნის წინ მატარებელში ვიყავი და ერთმა მოხუცმა მითხრა: "იცი, მთელი ცხოვრებაა ბანაკში ვცხოვრობთ. და უცებ ჭიშკარიდან გამოგვიშვეს, გავედით, მაგრამ არ ვიცოდით თავისუფლება რა არის: სად წავიდეთ და რა გავაკეთოთ. იგივე. და ეს ხდება ჩვენს თვალწინ". - აღნიშნა ალექსიევიჩმა.

"არ მინდა სისხლის ფასად გავიმარჯვო"

დღეს, უკრაინის მოვლენების შესახებ წიგნის გარდა, სვეტლანა ალექსიევიჩს აქვს სამი ხელნაწერი - წიგნი სიყვარულზე, სიბერესა და 2020 წლის ბელორუსის რევოლუციაზე.

"პირველი შოკი იყო ჩვენი ბელარუსის რევოლუცია 2020 წელს, როდესაც ქალები თეთრებში ყვავილებით გამოვიდნენ", - თქვა მწერალმა. "ეს იყო ძალიან ლამაზი სანახაობა. შემდეგ ვიფიქრე, როგორ ვცდებოდი, როდესაც ხანდახან ვფიქრობდი, რომ მინდოდა წასვლა. ბელარუსიდან არა, მე მინდა ვიცხოვრო ამ ქვეყანაში, ჩემს ხალხში. შემდეგ იყო ხელისუფლების საშინელი სისასტიკე, რომელიც დღემდე გრძელდება. რა თქმა უნდა გულუბრყვილოები ვიყავით, მაგრამ მაინც შევქმენით საკუთარი თავი და ბრძოლის ახალი კულტურა. ადამიანის სიცოცხლე ყველაფერზე მაღლა დგას. სისხლის ფასად გამარჯვება არ მინდა".

ალექსიევიჩის თქმით, დღეს ბელარუსი ოკუპირებულია. "თუ პოლესიეში წახვალთ, იქ ნახავთ რუსულ ტანკებს, თვითმფრინავებს და ქვეითებს. ლუკაშენკა აღარ იღებს გადაწყვეტილებებს, სრულიად სხვა ხალხი წყვეტს", - აღნიშნა მან. "ხალხი დამცირებულია, 50 ათასმა ადამიანი გაიარა ციხეებში და დაპატიმრებები გრძელდება ყოველდღე. და ეს ისტორიული ტრავმა ძალიან ხანგრძლივი იქნება. მაგრამ ბელორუსებს ვიცნობ, ვფიქრობ, რომ ეს რაღაც აფეთქებით დასრულდება. ეს ზამბარასავითაა: შენ გაწელე, მაგრამ ის გავარდება."

"ყველაფერი რუსული საძულველი და უცხო გახდა"

ომამდე კიევში, მოსკოვში, ვილნიუსსა და რეიკიავიკში სპექტაკლები დაიგეგმა წიგნის "ცინკის ბიჭების" მიხედვით. ევროპაში ისინი გააუქმეს, რადგან ბუჩას მოვლენების შემდეგ რუსი ჯარისკაცის მიმართ თანაგრძნობა აღარ დარჩა. და ამ დროისთვის პაუზაშია წიგნზე "ომს ქალის სახე არა აქვს" გადაღებული ფილმის გადაღებაც.

"ჰოლივუდმა ხელი მოაწერა ჩემთან კონტრაქტს წიგნზე დაფუძნებულ ფილმზე, რომელიც დაფუძნებულია ომში ქალის სახეზე", - თქვა სვეტლანა ალექსიევიჩმა. "მე მივიღე წინასწარი გადახდა, ისინი უკვე ეძებდნენ რეჟისორს. შემდეგ კი ომი დაიწყო უკრაინაში. გავიგე, რომ ამ ფილმის გადაღება დღეს შეუძლებელია. მიუხედავად იმისა, რომ მე ვთქვი, რომ ეს არის წიგნი ქალების თვალით დანახული ომის შესახებ, ეს არ ეხება პუტინის იდეებს. მათ თქვეს, არა უშავს, უნდა დაელოდოთ. უარს არავინ ამბობს, მაგრამ მაინც გაჩნდა ისეთი რუსოფობია, ანუ ყველაფერი რუსული გახდა საძულველი და უცხო. მესმის ეს და არ ვკამათობ. უბრალოდ მეჩვენებოდა, რომ რეჟისორს შეეძლო ფილმის გადაღება, რომლის შემდეგაც მაყურებელი ომის წინააღმდეგი იქნებოდა".

და მაინც მწერალს სჯერა საუკეთესოს: "სად არის ჰიტლერი, სტალინი? დროის გაჩერება შეუძლებელია. უდავოა, რომ დიქტატორები წარსული გახდებიან, რომელსაც ჩვენ ვწყევლით. განსხვავება ის არის, რომ ჩემი თაობის ხალხმა შეიძლება ვერ ნახოს ეს. მაგრამ ეს მოხდება, ეჭვი არ მეპარება".